Zjawisko współuzależnienia dotyczy życia danej osoby z alkoholikiem bądź inną osobą uzależnioną. Zachowanie osoby współuzależnionej głównie polega na nieświadomy przyzwoleniu na uzależnienie partnera lub małżonka i wyparciu problemu choroby alkoholowej. Co czuje osoba współuzależniona i jak się zachowuje?
Osoba współuzależniona – kto to jest?
Mianem osoby współuzależnionej od alkoholika określa się najczęściej partnera lub małżonka, który jest w najbliższej relacji uczuciowej z osobą uzależnioną. Często neguje występujące problemy. Stara się za wszelką cenę udowodnić sobie oraz innym, że choroba alkoholowa, czy uzależnienie od hazardu czy inne, nie dotyczy partnera. Zwykle osoby współuzależnione czują jednocześnie wiele skrajnych emocji takich, jak wstyd i bezradność. Ich emocje są często uzależnione od tego czy partner jest trzeźwy czy pije. Zazwyczaj zapominają o własnych potrzebach i realizacji samych siebie, aby w pełni poświęcić się dla dobra uzależnionego partnera. W rzeczywistości wszystkie zachowania kontrolno-protekcyjne wywołują u partnera przeciwny skutek, niż powinny, czyli przyczyniają się do dalszego rozwoju uzależnienia.
Osoba współuzależniona – objawy:
• podporządkowanie stylu życia osoby współuzależnionej od osoby uzależnionej,
• ukrywanie problemu uzależnienia w rodzinie lub domu,
• ciągły stres i koncentracja na partnerze,
• stała kontrola sytuacji,
• obniżenie własne wartości – niska samoocena,
• poczucie winy i podatność na manipulację osoby uzależnionej,
• ukrywanie lub wypieranie uzależnienia bliskiej osoby.
Współuzależnienie polega na uzależnieniu od nieprawidłowego zachowania innej osoby. Jest to stan patologiczny. Współuzależniony postrzega siebie jako jedyną osobę, która może rozwiązać problemy związane z życiem osoby uzależnionej. Taki stan w psychologii nazywany jest kompleksem Mesjasza. Wiąże się on z rozwiązywaniem problemów osoby uzależnionej i próbą zmiany jego osoby za wszelką cenę. Częstym powodem, dla którego tak się dzieje, jest niska samoocena współuzależnionego, który ma wewnętrzny przymus odczuwania, że jest komuś potrzebny.
Kryteria diagnozy współuzależnienia
Dr Timmen Cermak jako pierwszy zaproponował kryteria diagnozy współuzależnienia. Oto sformułowane przez niego wyznaczniki tego zaburzenia:
1. kontrolowanie siebie i innych, zwłaszcza w niekorzystnych sytuacjach;
2. zaspokajanie potrzeb innych osób przed własnymi;
3. przeżywanie lęku i zaburzenie własnych granic;
4. tworzenie relacji z osobami z zaburzeniami osobowości, problemem z alkoholem lub narkotykami;
5. występowanie u osoby co najmniej trzech z listy dziesięciu innych objawów:
• wyparcie jako sposób radzenia sobie z problemami;
• tłamszenie w sobie emocji;
• depresja;
• nadwrażliwość;
• zachowania kompulsywne;
• niepokój;
• nadużywanie substancji psychoaktywnych;
• bycie ofiarą przemocy seksualnej lub fizycznej;
• choroby związane ze stresem;
• trwanie ponad 2 lata w relacji z osobą uzależnioną i nie staranie się o uzyskanie dla niej pomocy.
Współuzależnienie – jak sobie pomóc?
Osoby współuzależnione od osoby uzależnionej często twierdzą, że nie potrzebują pomocy. Dzieje się tak, ponieważ same nie dostrzegają powagi sytuacji i nie dopuszczają do myśli uzależnienia partnera. Jak sobie pomóc? Jedyne wyjście to terapia dla osób współuzależnionych. Spotkania mogą mieć formę indywidualną, grupową. Gdy rozmawia się z ludźmi o podobnych doświadczeniach, odczuwa się dużą ulgę, zrozumienie i chęć do wprowadzenia zmian z życiu. Osoba współuzależniona ma poczuć się odpowiedzialny za własne życie i brać w nim pełny udział. Na początku będzie to dla niego bardzo trudne, ale podjęty wysiłek terapeutyczny zwiększy poczucie szczęścia osoby dotkniętej współuzależnieniem.
Ewa Liberka
